صفحهنمایش بخشی از زندگی امروز است؛ مسئله «ممنوعیت کامل» یا «آزادی کامل» نیست، مدیریت هوشمند است. پژوهشها نشان میدهد کیفیت محتوا، حضور والد و تعادل با خواب/بازی فعال، از خودِ دقیقهها مهمترند—با این حال، داشتن مرز زمانی روشن هم ضروری است.
چارچوب علمی خیلی خلاصه
- زیر ۲ سال: بهجز تماس تصویری با خانواده، پرهیز از رسانههای دیجیتال.
- ۲ تا ۵ سال: مجموعاً تا حدود ۱ ساعت باکیفیت در روز با همراهی والد.
- مدرسهایها (۶+): مرز زمانی متناسب با خوابِ کافی، فعالیت بدنی و تکالیف؛ محتوا و حضور والد مهماند.
- خواب/رشد: اسکرین قبل از خواب، کیفیت خواب و تنظیم هیجان را تضعیف میکند؛ حداقل ۶۰ دقیقه قبل خواب قطع شود.
۵ قاعدهٔ سریع برای مادران پرمشغله
۱) «اول خواب، درس، بازی فعال—بعد صفحه»
یک برد کوچک بسازید: وقتی کارهای پایه تیک خورد، زمان صفحه شروع میشود. این ترتیب، تعادل سلامت را حفظ میکند.
۲) «یک اتاقِ بدون صفحه» تعیین کنید
اتاق خواب یا میز غذا. این مرز ساده، هم خواب را بهتر میکند هم گفتوگوهای خانوادگی را زنده نگه میدارد.
۳) همراهی فعالِ کوتاه
حتی ۵ دقیقه کنار کودک بنشینید، دربارهی محتوا سؤال بپرسید («این شخصیت الان چه احساسی دارد؟») تا یادگیری و سواد رسانهای فعال شود.
۴) تایمر بیرونی، نه بحث طولانی
از تایمر یا تنظیمات والدین استفاده کنید؛ وقتی زنگ خورد، پایان. قانون بیرونی از چانهزنی بیپایان جلوگیری میکند.
۵) جایگزین آماده داشته باشید
وقتی زمان تمام شد، بلافاصله گزینهٔ جذابِ آفلاین بدهید: لگو، نقاشی ۱۰ دقیقهای، حرکتهای ساده. قطعِ نرم، قهرِ دیجیتال را کم میکند.
کِی نگران شویم؟
- کاهش خواب/تحرک، افت خلق و تمرکز، یا درگیری مداوم بر سر صفحه
-
محتواهای نامتناسب با سن یا استفادهٔ پنهانی
در این موارد، بازبینی قوانین و گاهی مشاورهٔ تخصصی لازم است.
آزمون رایگان تشخیص جامع کودک
اگر میخواهید تصویر دقیقتری از نقاط قوت شناختی، هیجانی و اجتماعی فرزندتان داشته باشید، آزمون تشخیص تعاملی جامع کودک را در استعدادیاب (زیر نظر مؤسسه هیجان اندیشه و بر اساس نظریه دکتر ناصرالدین کاظمی حقیقی) امتحان کنید.
منابع:
American Academy of Pediatrics, Council on Communications and Media. (2016). Media and young minds. Pediatrics, 138(5), e20162591.
American Academy of Pediatrics, Council on Communications and Media. (2016). Media use in school-aged children and adolescents. Pediatrics, 138(5), e20162592.
World Health Organization. (2019). Guidelines on physical activity, sedentary behaviour and sleep for children under 5 years of age.
Bavelier, D., Green, C. S., Han, D. H., Renshaw, P. F., Merzenich, M. M., & Gentile, D. A. (2011). Brains on video games. Nature Reviews Neuroscience, 12(12), 763–768.